ថ្មីៗ​នេះ​មាន​ការប៉ុនប៉ង​យក​បញ្ហា​ទន្លេមេគង្គ​ធ្វើជា​បញ្ហានយោបាយ និង​សន្តិសុខ ហើយ​​ថែម​ទាំង​មាន​ការព្យាយាម​ចាត់ទុក​តំបន់​មេគង្គ​ដូច​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ថែម​ទៀត​។ តាមពិត​ទៅ ក្របខ័ណ្ឌ​អភិវឌ្ឍន៍​នៅ​អនុតំបន់​មេគង្គ​ត្រូវ​​បាន​រៀបចំ​ឡើងជា​មួយ​ប្រទេស​​ដៃគូ​ជាច្រើន និង​មាន​ច្រើន​ស្រទាប់ ដើម្បី​ឆ្លើយតប​ទៅនឹង​ការសហការ​ជាក់ស្តែង​ជាមួយ​ដៃគូ​នីមួយៗ​។ នៅពេល​ការប្រកួតប្រជែង​រវាង​ដៃគូ​ទាំងនេះ​កើនឡើង ក្របខ័ណ្ឌ​ទន្លេមេគង្គ​បាន​ក្លាយ​ជា “​សម្លចាប់ឆាយ​” នៃ​យន្តការ​ចម្រុះ​ដែល​សម្បូរ​តែ​សុន្ទរកថា​ពីរោះ​ស្តាប់ កិច្ចសន្យា​ខ្យល់ និង​ការវាយប្រហារ​តាម​ពាក្យសម្តី​រវាង​ប្រទេស​មាន​អំណាច ដែល​ប្រការ​ទាំងនេះ​មិនបាន​ចូលរួម​ចំណែក​ដល់​ការអភិវឌ្ឍ​ពិតប្រាកដ​នៅក្នុង​តំបន់​ឡើយ​។ និន្នាការ​ខាងលើ​កើត​ចេញ​ពី ​“​មនោសញ្ចេតនា​ស្អប់​ចិន​” របស់​តួអង្គ​មួយចំនួន ដែល​មាន​បញ្ហា​ប្រទាំង​ប្រទើស​ជាមួយ​ចិន​ ឬ​ប្រទេស​ដែល​គិតថា ចិន​គឺជា​ការគំរាម​កំហែង​សន្តិសុខ​។ បញ្ហា​កង្វល់​ផ្នែក​នយោបាយ​ និង​សន្តិសុខ​ពិតជា​មាន​ដូចជា កង្វះខាត​តម្លាភាព​នៃ​ទិន្នន័យ​ជលសាស្ត្រ និង​ឥរិយាបថ​ព្រងើយកន្តើយ​មិន​ចូលរួម​នៅក្នុង​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ទឹក​ក្នុង​តំបន់​របស់​ចិន​។ យ៉ាងណាក្តី មិនមែន​ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេមេគង្គ​ទាំងអស់​សុទ្ធតែ​គិត​ថា​ចិន​ជាការ​គំរាមកំហែង​នោះទេ​។ ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេមេគង្គ​ស្ទើរតែ​ទាំងអស់​គិតថា ការគ្រប់គ្រង​ធនធាន​ទឹក​គួរតែ​ត្រូវបាន​កែលម្អ ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​ក៏​គិត​ដែរ​ថា មិន​គួរ​យក​បញ្ហា​មេគង្គ​ទៅ​ធ្វើ​ជា​បញ្ហា​សន្តិសុខ​នោះទេ​។ ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេមេគង្គ​គិតថា បញ្ហា​បច្ចេកទេស​គួរតែ​ត្រូវ​បែងចែក​ឱ្យដាច់​ជាមួយ​បញ្ហា​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​។ ការយក​បញ្ហា​មេគង្គ​ទៅ​ប្រៀបធៀប​ជាមួយ​បញ្ហា​ជម្លោះ​ទឹកដី​ដូចជា បញ្ហា​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​គឺជា​ការប្រៀបធៀប​ខុស​ទំនង​។ ​ភាពស្មុគស្មាញ និង​កត្តា​​ពេលវេលា គឺ​ខុសគ្នា​ស្រឡះ​។ បញ្ហា​ប្រទាំង​ប្រទើស​ទាក់ទង​នឹង​ទន្លេមេគង្គ គឺជា​បញ្ហា​តែមួយ​រយៈពេល និង​អាច​គ្រប់គ្រង​បាន ផ្ទុយ​ពី​ជម្លោះ​ទឹកដី​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ដែល​ស្មុគស្មាញ​ហួសប្រមាណ ហើយ​បាន​​កើតមានឡើង​ជាច្រើន​សតវត្សរ៍​មកហើយ​។ ការព្យាយាម​យក​បញ្ហា​មេគង្គ​ធ្វើជា​បញ្ហា​សន្តិសុខ​គឺ​ដើម្បី​តែ​បម្រើ​ផលប្រយោជន៍​របស់​ប្រទេសមួយ​ចំនួន​តូច​ប៉ុណ្ណោះ​។ ការរុញច្រាន​បែបនេះ​ក៏​អាច​ជា​បំណង​ចង់​ឱ្យ​តំបន់​មេគង្គ​ក្លាយជា​វេទិកា​នៃ​ការប្រកួតប្រជែង​រវាង​ប្រទេស​មហាអំណាច​ដែល​អាច​ក្លាយ​ទៅ​ជា​កង្វល់​សន្តិសុខ​កាន់តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​សម្រាប់​តំបន់​។ ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេ​មេគង្គ​ពុំមាន​អំណាច​អ្វី​អាច​គ្រប់គ្រង​ការប្រកួតប្រជែង​រវាង​ប្រទេស​មាន​អំណាច​នោះទេ ហើយ​មាន​សមត្ថភាព​តិចតួច​ក្នុង​ការទប់ទល់​នឹង​ការដាក់​សម្ពាធ ចាប់បង្ខំ​ឱ្យ​កាន់ជើង​មហាអំណាច​ណាមួយ ឬ​ជ្រើសរើស​យកតែ​ម្ខាង​។ អានអត្ថបទពេញ៖ https://www.postkhmer.com/Read More

Recently there have been attempts to politicize issues relating to the Mekong region or even treat it like the South China Sea. Truth be told, Mekong sub-regional frameworks have been overstretched by multi-layered structures just to accommodate specific partners. When competition between these partners increases, Mekong frameworks have become the “melting pot” of mechanisms characterized only by...Read More

PHNOM PENH, Sept. 11 (Xinhua) — COVID-19 fight has proven the steadfast commitment of the governments of Cambodia and China to protect rights to life and health, not only for their own citizens but also for people beyond their countries, a Cambodian spokesman and scholars said on Friday. Speaking during an interview with Xinhua, Chin...Read More

យោង​តាម​ទ្រឹស្តី​នៃ​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ ពិភពលោក​គឺ​ស្ថិត​នៅក្នុង​សភាព​អនាធិបតេយ្យ​ជានិច្ច ដូច្នេះ​ហើយ​ប្រទេស​ទាំងឡាយ​តែងតែ​ស្វែងរក​តុល្យភាព​អំណាច ដើម្បី​រក្សា​ការពារ​សន្តិសុខ​របស់​ខ្លួន​។ ជាមួយ​នឹង​ភាពលេច​ធ្លោ​របស់​ចិន​ទាំង​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច និង​យោធា អាមេរិក និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​ខ្លួន​មាន​ការភ័យខ្លាច​ក្នុង​ការបាត់បង់​តុល្យភាព​អំណាច​ដែល​គាំទ្រ​ដល់​ការគ្រប់គ្រង​របស់​អាមេរិក​នៅក្នុង​សណ្តាប់ធ្នាប់​ពិភពលោក​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​។ អាមេរិក​ចាត់ទុក​ចិន​ថា​ជា “​រដ្ឋ​កែប្រែ​និយម​” (revisionist state) ហើយ​បាន​សម្តែង​ការព្រួយបារម្ភ និង​ចោទ​ចិន​ពី​ការអនុវត្ត​នយោបាយ​វាតទី​និយម​យោធា និង​ការប៉ុនប៉ង​ឈាន​ទៅ​រក​អនុត្តរភាព (hegemony) (​អំណាច​ខ្លាំង​លើសគេ​)​។ បើ​យើង​ក្រឡេកមើល​ពី​ចំណុចក្តៅ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជាច្រើន​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន ដូចជា សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​តៃវ៉ាន់ សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្ម​ និង​សង្គ្រាម​បច្ចេកវិទ្យា ជាដើម​ធ្វើឱ្យ​យើង​គិតថា លទ្ធភាព​នៃ​ការប្រឈមមុខ​ដាក់​គ្នា​រវាង​មហាអំណាច​ទាំង​ ២ ​ហាក់​ដូចជា​ចៀស​មិន​រួច​។ តើ​អាច​នឹងមាន​សង្គ្រាម​រវាង​ចិន និង​អាមេរិក​ពី​ភាពតានតឹង​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​ដែរឬទេ​? បើ​មាន​តើ​សង្គ្រាម​នឹងមាន​ទម្រង់​បែប​ណា​? បើ​យើង​មើល​ពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ យើង​អាច​ប្រមើលមើល​ពី​ទម្រង់​ ៣ ​នៃ​សង្គ្រាម​ដែល​អាច​កើតមានឡើង​រវាង​ចិន និង​អាមេរិក​គឺ​៖ សង្គ្រាម​លោក​លើកទី​ ៣ សង្គ្រាម​ត្រជាក់​ទី​ ២ និង​សង្គ្រាម​ដោយ​តួអង្គ​តំណាង (proxy wars) តាម​តំបន់​។ សង្គ្រាម​លោកលើក​ទី​ ៣ គឺជា​ទម្រង់​នៃ​ការប្រមើលមើល​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ជ្រុលនិយម​។ នៅពេល​ដែល​ចិន​ត្រូវបាន​គេ​ចាត់ទុក​ថា ជា​ការគំរាមកំហែង​សន្តិសុខ និង​ជា​ប្រទេស​ដែល​ចង់​ច្បាម​យក​អំណាច​ខ្លាំង​លើសគេ​ដោយ​យោធា តើ​យើង​គួរ​ចាត់ទុក​ចិន ដូចជា​អាល្លឺម៉ង់ និង​ជប៉ុន​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាមលោក​ទាំង​ ២ ​លើក​ដែរ​ឬ​ទេ​? Full article...Read More

ខណៈ​ពេល​ដែល​ការប្រកួត​ប្រជែង​ដណ្តើម​ឥទ្ធិពល​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ចិន​បាន​កើន​កម្តៅ ប្រទេស​កម្ពុជា​មិនអាច​កាត់បន្ថយ​សារៈសំខាន់​នៃ​ទំនាក់ទំនង​របស់​ខ្លួន​ជាមួយ​ប្រទេស​ទាំង​ ២ ​បាន​ទេ បើ​ទោះបី​ជា​ទទួលរង​សម្ពាធ​ខ្លាំង​ឱ្យ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ក៏ដោយ​។ នេះ​មិន​ត្រឹមតែ​ដោយសារ​តែ​ការគោរព​ខ្ជាប់ខ្ជួន​នូវ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​ខ្លួន​លើ​គោលការណ៍​អព្យាក្រឹត​ និង​មិន​ចូលបក្ស​សម្ព័ន្ធ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​តែ​វា​ក៏​ដោយសារ​តែ​ផលប៉ះពាល់​ជាក់ស្តែង​ដែល​អាច​កើតមាន​ទៅលើ​ផលប្រយោជន៍​ជាតិ​របស់​ខ្លួន ប្រសិន​បើ​កម្ពុជា​ផ្តាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង ឬ​វ៉ាស៊ីនតោន​។ ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​ទ្វេភាគី​ទោះ​ល្អ​ ឬ​អាក្រក់​ទាំង​ចិន និង​អាមេរិក​បាន​ដើរតួនាទី​យ៉ាង​ធំធេង​នៅក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​សម័យ​ទំនើប​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដូច្នេះ​សម្រាប់​ប្រទេស​ទាំង​ ២ ការផ្តាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ប្រទេស​​កម្ពុជា​ក៏​មិនមែន​ជា​ជម្រើស​ដូចគ្នា​។ ប្រទេស​ទាំង​ ២ បាន​វិនិយោគ​យ៉ាងច្រើន​សន្ធឹកសន្ធាប់​​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ហើយ​​ការវិនិយោគ​គឺ​មិនមែន​សំដៅ​តែ​ទៅលើ​ទឹក​លុយ​នោះទេ​។ ម្យ៉ាងទៀត​ក៏​មិន​មាន​ន័យថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជាក់ស្តែង​គឺ​ដាក់​កម្រិត​តែ​ទៅលើ​វិស័យ​យោធា ឬ​ការចូលរួម​ក្នុង​ទស្សនវិស័យ​ដ៏ធំធេង​ណាមួយ​របស់​​មហាអំណាច​ដែល​គ្មាន​អ្វី​ឱ្យ​ប្រាកដប្រជា ទាំង​ខ្លឹមសារ និង​គម្រោង​ជាក់ស្តែង​នោះដែរ​។ Full article available: https://www.postkhmer.com/Read More

As a new normal in global trade diversification emerges, off-shoring opportunities arise in the region. But Cambodia might lose out in the fight for a larger slice of the investment pie In past months, the novel coronavirus pandemic has accelerated the need to diversify and strengthen supply chains to ensure security. This, as trade becomes...Read More

តើ​កម្ពុជា​អាច​នឹង​រំពឹង​អ្វី ពី​កិច្ចប្រជុំ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​អាស៊ាន​លើក​ទី​ ៥៣?Read More

PHNOM PENH, Aug. 24 (Xinhua) — Cambodian scholars voiced their support for Chinese Premier Li Keqiang’s remarks delivered at the third Lancang-Mekong Cooperation (LMC) Leaders’ Meeting via video link on Monday. In his speech, Li said China will give priority to providing COVID-19 vaccines to the Mekong countries once a vaccine is developed and put...Read More

The third LMC leaders’ meeting will be held via video link on Monday. The meeting is crucial to fighting COVID-19 and setting direction to promote socio-economic development in the sub-region, Cambodian experts have said. PHNOM PENH, Aug. 23 (Xinhua) — The upcoming third Lancang-Mekong Cooperation (LMC) leaders’ meeting is crucial to fighting the COVID-19 and...Read More

A book review by Dr Chheang Vannarith, President of AVI, on an edited book “An evolving ASEAN: Vision and reality” by Jayant Menon and Cassey Lee. Manila: Asian Development Bank, 2019. Pp. 198. Download PDFRead More